Pregledni rad
Emocionalna inteligencija: Modeli i mjerenje 20 godina poslije
Ljerka Hajncl - Područna služba Osijek, Hrvatski zavod za mirovinsko osiguranje, Osijek
Dario Vučenović - Obiteljski centar Zadarske županije, Zadar
Puni tekst (hrvatski, str.95-113).pdf
Sažetak
Pregledni rad predstavlja analizu empirijskih istraživanja emocionalne inteligencije (EI) u posljednjih dvadeset godina. U znanstvenoj literaturi EI se najčešće određuje kao multidimenzionalni konstrukt koji se fokusira na odabrane specifične atribute ili globalnu integraciju tih atributa. Temeljni teorijski modeli EI razlikuju se po stajališta o njezinoj etiološkoj prirodi. U modelu Mayera i Saloveya EI je određena kao izvorna sposobnost koja se odnosi na interakcijske procese između emocija i kognicije. U kasnije nastalim teorijskim modelima (Goleman, Bar-On, Petrides), EI se određuje kao manifestacija kompozita ličnosti povezanih s emocijama. Prve usporedbe mjerenja EI sugerirale su da testovi EI i skale procjene mjere različite konstrukte te da se EI određena kao sposobnost treba razmatrati različito od EI određene kao crta ličnosti. Tvrdnju podržavaju dobivene niske ili nulte korelacije između skala procjene i testova učinka koji imaju namjeru mjeriti EI, čak i kada dolaze iz istog teorijskog okvira. Međutim, u novijim empirijskim istraživanjima podaci sugeriraju postojanje nekih zajedničkih elemenata u različitim konceptima. Na to upućuje relativna povezanost rezultata postignutih na različitim skalama procjene između atributa i kada dolaze iz etiološki suprotstavljenih modela. Štoviše, sadržajne analize sugeriraju da je zajednička dimenzija svih modela - sposobnost upravljanja emocijama – središnji dio kontinuuma od izvornih kapaciteta (emocionalna percepcija, emocionalno pamćenje), preko središnjih atributa (emocionalna znanja i emocionalne vještine) do crta ličnosti i manifestnih ponašanja (obilježja ličnosti povezana s emocijama).
Ključne riječi
emocionalna inteligencija, modeli, mjerenje